Wanneer wordt het lente in het onderwijs?

Het is weer tijd voor de eerste ouderavonden van dit schooljaar. Je stapt op je fiets en sjeest door die buiige herfstavond naar de aula van je kind om – met een warme kop koffie in de hand – een verkwikkend verhaal te horen over het onderwijs. Er worden belangrijke thema’s uit de kast gehaald door Ouderraden: Ouderbetrokkenheid 3.0, Gepersonaliseerd Leren, Gamification. Hoopvol. Innovatief. 

Door Hanke de Kock

Ik was ook op zo’n ouderavond vorige week. Echt een goed en lekker confronterend verhaal, ging over ICT en onderwijs. The ‘bottom line’ van dit verhaal werd aangegeven middels een foto van een vrouw in spagaat. De rechterteen stond symbool voor de huidige technologische mogelijkheden, de linkerteen wees naar waar het onderwijs nu staat. 180 graden verschil dus, als je het plaatje kunt visualiseren. En laten we eerlijk zijn, dat hemelsbrede verschil gaat niet alleen op voor ICT. Deze tegenstellingen zijn er massaal te vinden in het onderwijs: We zijn toe aan gepersonaliseerd leren maar wat doen we in het onderwijs? Een standaardschoolfabriek zijn. Het onderwijs is toe aan het holistisch kijken naar een kind. En wat doen we? We kijken alleen maar naar leerprestaties en niets anders. Scholen zijn toe aan vakoverstijgende samenwerkingsprojecten in de 21^eeeuw? En wat doet het onderwijs, gewoon maar weer de oude boekmethode afstoffen en woordjes stampen. En ja, er zijn uitzonderingen.

Na zo’n lezing krijgen veel toehorende ouders behoorlijke veranderkriebels. Hoe komt het toch dat structurele vernieuwing niet lukt in al die scholen waar onze lieve spruiten dagenlang doorbrengen? Ik hoor oprecht veel verhalen van scholen en docenten die heus anders willen….maar worstelen.

Want we zíen vooral “old school” leerfabrieken waar kinderen groepsgewijs door prestatiemallen worden gehaald die overheidswege zijn opgelegd. En pas je als kind niet door die mal? Kun je naar de bak ‘afgekeurde exemplaren’. Docenten vallen om van de werkdruk, dat is het geluid. In dit systeem is er gewoonweg geen tijd voor het individu. Soms is er een oprecht betrokken mentor die tussen alle bedrijven door gaat onderzoeken hoe het niet passende kind toch nog mee zou kunnen doen en met enig geluk loopt er competente energieke zorgcoördinator rond die goedbedoelde oplossingen – in datzelfde systeem! –  gaat organiseren. En als de oplossing niet direct op het potje past, dan trekt school zich terug – geen tijd, geen geld, geen idee – en komt de Inspectie om de hoek. En ja, er zijn uitzonderingen.

Voor mij is de kern: Het kind wordt op school bekeken en beoordeeld – maar wordt niet gezien.

Wat bedoel ik daarmee? De schoolprestaties zijn leidend in het kijken naar leerlingen. Het kind achter de cijfers wordt vaak niet gekend: wat is zijn achtergrond, welke interesses, wat vindt de leerling lastig in leven en leren – en waar is hij juist enorm gemotiveerd voor, hoe gaat het sociaal? Je hoeft echt geen psycholoog te zijn om daar in korte tijd een beeld van te krijgen. De kern is simpel: Aandacht. Erkenning. Iemand zien. Het Parool schrijft zelfs op 20 november, Internationale Dag van de Rechten van het Kind, dat volgens de beweging Laat Me Leren dit Nederlandse schoolsysteem de rechten schendt van het kind. Dat gaat dan wel weer erg ver. Het is geen opzettelijk misdadige praktijk! Maar het idee dat “the system rules” vraagt wel om grote vraagtekens en een wakker tegengeluid.

Beetje herfstachtig, somber plaatje schets ik hier. Maar wij zien dagelijks helaas teveel kinderen die niet kunnen laten zien wat ze in huis hebben, doodongelukkig zijn en verstikt raken in de netten van de ‘oude’ school. Het kan anders en we willen het anders. En dat kan alleen als we als onderwijs én als ouders onze waarden en meningen over het onderwijs drastisch veranderen en laten gelden. Want wat zei Einstein ook alweer: Je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze die het veroorzaakt heeft.

Dit filmpje hieronder geeft wel hoop, een lentegevoel. Echt de moeite waard dit filmpje, dit raakt de kern.

 https://www.youtube.com/watch?v=sX68oIfItZE

Eerst nog even de winter door

Hanke de Kock
hanke@leren-zo.nl